Tekst: Jakobus 3:13-18:
”13 Wie van u kan wijs en verstandig genoemd worden? Laat hij het daadwerkelijk bewijzen door een onberispelijk leven en door wijze zachtmoedigheid. 14 Maar als u zich laat beheersen door bittere jaloezie of egoïsme, kunt u beter niet zo hoog van de toren blazen; u zou de waarheid geweld aandoen. 15 Dat soort wijsheid komt niet van boven; ze is aards, on-geestelijk, demonisch. 16 Waar jaloezie en egoïsme heersen, vieren wanorde en allerlei kwaad hoogtij. 17 De wijsheid van boven daarentegen is vóór alles zuiver, en verder vredelievend, mild en meegaand; ze is vol ontferming en brengt niets dan goede vruchten voort, ze is onpartijdig en oprecht. 18 Waar in vrede wordt gezaaid, brengt gerechtigheid haar vruchten voort voor hen die vrede stichten.“
“Ik zei het toch.” “Ik had gelijk.” “Dat weet je niet.” Hoe vaak heb je zoiets gezegd in de afgelopen week? Of als je het niet gezegd hebt, wanneer meende je het dan? We kunnen allemaal andere mensen vertellen waarom wij wijs zijn en zij dwaas, en dat kan menselijke relaties bederven. Jakobus roept iedere wijze op zijn wijsheid te tonen door zijn gedrag. De passage wijst erop dat er twee soorten wijsheid zijn. En we kunnen deze twee soorten onderscheiden door hun resultaten.
De eerste is de “wijsheid” die strijd aanwakkert, die aards, vleselijk en duivels is. Sterke bijvoeglijke naamwoorden. Hier, zoals in de hele brief van Jakobus, kunnen we een oorzakelijk verband ontdekken tussen gedachten en daden. Als iemand wijs en slim is, blijkt dat dus uit zijn leven. Aardse wijsheid probeert belangrijke spelletjes in het aardse leven te winnen. Door aan andere mensen zijn eigen bekwaamheid, vermogen en zelfs superioriteit te bewijzen. Dit resulteert weer in strijd, opschepperij en verwarring. Maar dit is niet het enige waartoe deze passage oproept, zij vraagt om een herinterpretatie van wijsheid.
Laten we eens kijken hoe de ‘andere’ wijsheid van boven eruit ziet. “De wijsheid van boven is allereerst zuiver, vredelievend, rechtvaardig, verdraagzaam, vol barmhartigheid en goede vruchten, niet partijdig en niet huichelachtig.” (3:17) Deze wijsheid is van boven, uit de hemel, van God. Het betekent ook dat het evenzeer een gave van God is als het geloof. (Jk 1:5) En aan degene die vraagt, “geeft God gewillig en zonder verwijt.” En wat is die wijsheid van boven? Ten eerste is ze duidelijk. In de passage in het Oude Testament die we lazen, hoorden we dat alleen zij die rein waren de aanwezigheid van God, de tabernakel, konden binnengaan. Deze reinheid was de relatie met God wanneer het offer werd gebracht als berouw en verzoening voor de zonden.
Wij hoeven geen dierlijke offers meer te brengen om gereinigd te worden van onze zonden en voor God te komen. Door het volmaakte offer van Jezus Christus hebben wij de mogelijkheid om, door Gods genade te aanvaarden, weer in Gods tegenwoordigheid te leven. Zo kunnen we rein zijn. Het eerste teken van wijsheid van boven, reinheid, verwijst dus naar nabijheid en vrede met God. Deze wijsheid is ook “vredelievend, rechtvaardig, vergevingsgezind, vol barmhartigheid en goede vruchten, niet partijdig en niet huichelachtig”. Al deze goede eigenschappen zijn mogelijk wanneer men eerst een juiste relatie met God heeft. Laten we hier op de richting letten! Men kan geen relatie met God hebben alleen omdat men al deze kwaliteiten bezit en dus een relatie met God verdient. De richting is het tegenovergestelde van wat we zouden verwachten. Men kan deze kwaliteiten bezitten omdat men vergeving van God heeft gevraagd en ontvangen, zijn relatie met God heeft geregeld, en daarom in de wereld aanwezig is met de vrede die God hem heeft gegeven.
Vrede hebben met God en vrede hebben met de mens zijn geen twee verschillende dingen, maar ze hebben twee aspecten. Het verticale aspect is de verzoening van God met de wereld door Christus. En het horizontale aspect van vrede is vrede tussen mensen, wat niets anders is dan de manifestatie van Gods vrede in de harten en relaties van mensen. Helaas, als we in de wereld rondkijken, is de vrede noch bij mensen noch bij God volledig en blijvend. Laten we daarom niet ophouden tot God te komen voor vergeving van zonden, want door het offer van Christus kunnen we gereinigd worden en een relatie met Hem krijgen. En laten we nooit ophouden Hem te vragen om wijsheid van boven, zodat we kunnen werken aan vrede onder de mensen hier op aarde. Laten we om wijsheid van boven vragen in geloof en in het vertrouwen dat God die bereidwillig en zonder verwijt zal geven aan allen die erom vragen.
Vertaling van een preek van Ilosvai Dorottya Emese, oorspronkelijk verkondigd te Zwolle op 12 maart 2023