IK VERDIEN HET (NIET)

n.a.v. Efeze 2: 1-9

Vier jaar geleden mocht ik met een stichting (Bible League) een zendingsreis naar Zuid-Afrika ondernemen. Dit is een stichting die vooral gericht is op het verspreiden van Bijbels en Bijbelse literatuur in ontwikkelingslanden. Tijdens een van deze reizen gebeurde een van de oprecht mooiste momenten van mijn leven. Wij kwamen bij een school, waar op een pleintje zo’n 700-800 kinderen waren, allemaal met Bijbels en boekjes in hun handen, en toen ze ons zagen, begonnen ze hard te juichen, zingen, dansen. Het was onbeschrijfelijk om die golven van vreugde en liefde over je heen te laten komen. En toch…daar, op een van de prachtigste momenten van mijn leven, voelde ik me toch ontzettend oncomfortabel. Ik kreeg een klein stemmetje in mijn achterhoofd: maar ik verdien dit toch helemaal niet. Ik dacht: toon jullie vreugde en liefde maar aan elkaar…of aan jullie docenten, ouders, godsdienstonderwijzers…of: dank God en prijs Hem…maar niet mij. Ik verdien het niet.

Kent u deze gedachte? Zo ja, is het bijna onwaarschijnlijk dat u het kent… U heeft het dan niet vanuit de wereld. Omdat de wereld ons juist het tegenovergestelde wil laten geloven: jij verdient het wél. Denk maar aan de vele reclameslogans, die zeggen: “ik ben het waard! Het gaat om jou! Power to you! I’m loving it!” En natuurlijk dat zulke slogans werken…want dit is het diepste verlangen van de mens: in het centrum staan van ons eigen leven!

Dus toen ik bij die kinderen de gedachte kreeg: ik ben jullie liefde niet waard… was dat zeker niet door de invloed van de wereld. Maar waar dan wel van? Nou… zou het dan misschien vanuit de kerk kunnen komen? En zeker in onze Gereformeerde leer komt deze gedachte sterk naar voren: alles is genade, niets is verdiensten… wij verdienen in onszelf niets. Ik zou u veel verhalen kunnen vertellen uit Urk, waar ik mensen sprak die ontzettend veel moeite hadden met het aannemen van de genade in Christus, juist omdat ze bij zichzelf niet de goede, of juiste vruchten van het geloof hebben ontdekt. Dus: ik verdien het niet!

En ziet u hoe makkelijk de duivel leugens in ons hart en in onze gedachten kan plaatsten? Aan de ene kant zegt hij: God heeft jou naar Zijn beeld geschapen… je bent toch waardevol zoals je bent. En aan de andere kant redeneert hij: Nou, je verdiend Gods liefde niet… dus mag je het ook niet aannemen. En beide keren begint hij met een stelling die waar is – maar eindigt bij een gevolg wat ons volledig daarvan weerhoudt om Gods genade en liefde te accepteren.

En deze twee extremen zien wij ook in Efeze 2. Ja… de apostel Paulus begint met de gedachte: wij hebben allen gewandeld overeenkomstig de tijdpers van deze wereld. In de tijd van Paulus en in onze tijd is dat onveranderd: gerichtheid op onszelf. Dus: het is duidelijk. Uit onszelf zouden wij richting de ondergang wandelen. Maar Paulus zegt ook: de zaligheid is door de genade is Christus. En dit is het unieke aan het Christelijk geloof: dat het de zaligheid van de mens niet in diens eigen handen legt, maar in de handen van een Middelaar.

In vers 4. laat Paulus deze wending zien: door Zijn grote liefde…heeft hij ons met Christus levend gemaakt – uit genade bent u zalig geworden. – en dit keert al onze verwachten op hun kop: God bewijst ons liefde, en genade – niet omdat wij het waard zij. Hij bewijst ons liefde en genade: niet omdat wij het moeten, mogen, kunnen verdienen. Ouders onder ons… het is toch ook zo, dat u van uw kinderen houdt niet om wat zij doen… maar omdat ze úw kinderen zijn. Zo is dus de verkiezende genade van God… die ons tot Zijn kinderen aanneemt.

En deze liefde bewees God in het kruis van Christus. Dus het is niet een belofte voor de toekomst, maar het staat vast door het kruis. God heeft ons Zijn liefde en genade getoond in Jezus Christus. En de enige manier waardoor jij deel kunt hebben in het werk van Jezus Christus is door geloof. – vers 8,9. En als dat geschiedt…komt de heiliging, de werken van liefde uit dankbaarheid– “om goede werken te doen die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.”

In deze 10 verzen is een wonderbaarlijke samenvatting van heel de heilsgeschiedenis te vinden: wij begonnen met wandelen in zonde, en we zijn aangekomen bij het wandelen in goede werken. En wat daartussen plaatsvindt is het offer van Jezus Christus, die voor ons alle stappen naar het kruis heeft gelopen (ellende, verlossing, dankbaarheid).

God geeft deze genade, en deze liefde duur gekocht, maar gratis weg. Als je deze liefde en genade op je in laat werken… is het meest wonderbaarlijke wat met jou in jouw leven kan gebeuren. Het is overweldigend…het is een stroom van liefde en genade…en je weet je even geen houding te geven.

Toen ik daar stond in Zuid-Afrika, onder die honderden kinderen… het had een gemiste kans geweest om die grote golf van liefde niet aan te nemen… gelukkig duurde mijn aarzeling maar kort, en al gauw stond ik in hun midden, delend in hun vreugde en liefde. En met de liefde van God? Als die stroom van genade op je af komt, krijg je misschien de gedachte: ik verdien het…maar al gauw zul je moeten inzien dat dat niet klopt. Of misschien krijg je de gedachte: ik verdien dit toch helemaal niet…klopt. Dat is juist de bedoeling… opdat niemand roeme – maar alle roem Hem toekomt. Genade, zo oneindig groot, dat ik die ’t niet verdien, het leven vond. AMEN

Grote God, Here in de Hemel, wees geprezen voor wie U bent. Wij mogen U belijden drie-enige God. Dit kennen gaat onze gedachten teboven. Hoe het mogelijk is dat U zichzelf aan ons toont, en wij U tegelijkertijd mogen ervaren als de Vader, die ons liefheeft, de Zoon, die ons verlost, en de Heilige Geest die ons vervult. Wij danken U daarvoor, dat U ons in de dingen betreffend onze zaligheid niet alle geheimen bekend maakt. U leert ons daardoor U ook met vertrouwen te volgen, als een kind.

Wij danken u daarvoor dat wij vandaag voor de tweede keer als uw gemeente bij elkaar mogen komen, en dat U ook vanmiddag een Woord van vermaan, van vergeving en van heiliging voor ons heeft. Wilt U door Uw Geest dit gebouw doorwaaien, wilt U harten weken, wilt U ingang krijgen naar ons diepste, naar wat voor mensen verborgen is, maar voor U niet. Wij bidden u, zegen zo ons samenzijn. Vader, Zoon, Heilige Geest, wees met ons. AMEN

Onze Vader, wat de apostel Paulus honderden jaren geleden heeft geprobeerd, om Uw glorie in woorden te vatten, vinden wij volstrekt prachtig. En toch merken, voelen wij, dat én zijn, en onze woorden tekortschieten. Er is geen menselijk woord daarvoor wat U met ons voorheeft. Of…beter gezegd…die woorden bestaan wel, maar ze zijn vaak beïnvloedt door ons gebroken, menselijk verstaan. Want als wij zeggen: liefde…denken wij aan de liefde die wij geven en ontvangen in dit leven, en wij zien, dat het vaak tekort schiet. Als wij zeggen: genade…denken wij aan de genade die wij mensen soms aan elkaar kunnen tonen, en dat is dan vaak om macht te vertonen. Maar Here, de manier waarop U, hoog en verheven, genade heeft getoond aan ons, mensenkinderen…was door te dienen. Het was toen Jezus Christus voor ons mens is geworden, en onze zonden, tekortkomingen met zijn heerlijk lichaam aan het kruis heeft gebracht. Hij voor ons. Hij in onze plaats.

Maar Here, wilt U toch geven, dat dit vervangende offer van Christus toch het enige fundament mag worden van ons leven. Wij smeken U om Uw Heilige Geest, zodat Hij ons leert leven volgens dit geloof, zodat Hij ons vervult, om de liefde en genade die wij door geloof ontvangen, ook met anderen te kunnen delen.

Als als wij aan anderen denken…laat ons dan denken aan hen die het moeilijk hebben.

Zo bidden wij voor de familie Koffeman, vanwege het verliezen van hun vrouw, moeder en oma afgelopen week. Ook willen wij bidden voor de familie van Albertje Bakker-Post, die nu ook rouw moeten dragen. Wilt u hen allen sterken bij het verwerken van hun verlies. Vaak wordt er dan gezegd, dat de tijd de wonden geneest, maar wij willen U vragen of Uw liefde en nabijheid hun genezende kracht wil zijn.

Wij danken u samen met Arjan en Manon en met Mark en Janneke – die nu voor het eerst of opnieuw het wonder van geboorte hebben mogen beleven. Wilt U Zichzelf bekendmaken aan deze ouders als hun Hemelse Vader, zodat zij, versterkt door dit geloof hun kinderen mogen opvoeder.

Wij willen U bidden voor de verschillende activiteiten die plaatsvinden binnen onze gemeente, nu bidden wij in het bijzonder voor een geslaagde gezamenlijke Follow me avond met kinderen en ouders. Wilt U geven dat het leerzaam mag zijn. En ook voor een goed weekend voor alle lidlare catechisanten volgende week in Balk. Wilt U geven dat zij nader tot elkaar en nader tot U groeien.

Wil willen graag Uw gemeente, Uw kerk zijn. Wij willen graag U liefhebben. Wij willen graag U kiezen. Maar wilt U ons laten beseffen, dat U ons eerst hebt liefgehad, genade bewezen, gekozen, uitverkoren, omwillen van Jezus Christus alleen. AMEN

Vertaling van een preek van Csongor A. Kelemen, verkondigd te Zwolle op 11 februari 2024