Kinderen in heel het land zijn in rep en roer. De reden: de Sinterklaas is weer in het land, en ging vannacht allemaal schoenen vullen met snoep en speelgoed. Maar bij onze kinderen is de voorpret al lange tijd gaande. Zij hebben in een catalogus van een speelgoedwinkel al weken zitten in te cirkelen dat speelgoed, wat zij graag zouden willen krijgen. Benjamin met blauw, Mirjam met roze. En ik heb geteld: Mirjam wil graag 293 cadeautjes, en Benjamin wil graag 271 …. – nou, de Sint zou voor hun tweeën alleen al een extra boot moeten inhuren van Spanje. Bij kinderen is het dus al te zien: wij zijn onverzadigbaar – en na het ene vervulde verlangen komt gelijk de volgende. Maar wie heeft ooit gezegd dat wij op deze aarde zijn geplaatst om steeds onze wil en ons verlangen na te jagen? Om dat te doen wat beter is voor ons? Nee, wij zijn op deze aarde geplaatst om samen te zoeken en te doen wat God wil. En ja… soms is dat iets heel anders dan wat wij willen.
In het Schriftgedeelte wat wij gehoord hebben, 1 Samuel 24 – zien wij een man die zijn eigen wil moet afleggen voor de wil van God. Hij probeert te begrijpen wat God tegen hem spreekt. Maar wat opmerkelijk is: God spreekt niet in dit Schriftgedeelte. Althans, niet expliciet… a – en tóch wordt Zijn Woord gehoord, en wordt Zijn wil gedaan. Hoe gebeurt dat dan?
Saul achtervolgt David tot aan een grot bij Engedi. Saul is de zittende koning, maar David is al gezalfd als de volgende koning. Saul voelt zich natuurlijk bedreigd, en wil David daarom doden, en daarom gaat David vluchten, van woestijn naar woestijn, van grot naar grot. Zo ook hier bij Engedi. Wij lezen dan: Saul ging naar binnen (alleen) om zijn behoefte te doen. – niet vermoedend dat David zich daar schuilhield. Hij is volkomen overgeleverd aan de wil van David. En de mannen van David zien dit ook, en zeggen: ‘Zie, de dag waarvan de Heere u gezegd heeft… ik geef uw vijand in uw hand, en u kunt met hem doen zoals het goed is in uw ogen!” En het hart van David bonst in zijn hart… waarom? Ik denk dat het is aanneemelijk om te zeggen dat er zeker een deel van David’s hart het ook graag had willen doen. Dus de stemmen van buiten én de stem van binnen zeggen hetzelfde… maar tóch kiest hij voor de derde stem… de wil van God. En hij zegt: 1 Samuel 24:7 En hij zei tegen zijn mannen: Moge de HEERE er geen sprake van laten zijn dat ik ooit zoiets zou doen bij mijn heer, bij de gezalfde van de HEERE, dat ik mijn hand tegen hem uit zou steken, want hij is de gezalfde van de HEERE.
Hoe kan David dan weten wat Gods wil is? Wij hebben soms zo’n romantisch beeld over de stemmetjes… een engeltje of een duiveltje op onze schouder… Maar de werkelijkheid is veel ingewikkelder. Want er zijn niet alleen maar twee stemmen, goed en kwaad, waarvan wij zouden moeten kiezen, maar een heel koor van andere stemmen. Andere mensen die van alles naar ons roepen. En dan heb je ook nog eens onze eigen stem… – zoals wij al bij de kinderen zagen… die is volledig onbetrouwbaar… die luistert alleen maar naar zijn eigen wil. En hoe moeilijk is het dan om tussen al deze stemmen Gods stem te horen. Nou, dat hangt van de situatie af. Bijvoorbeeld:
Als je een keuze moet maken tussen goed en kwaad. Dan is het vrij duidelijk wat God wil… Als het om vragen gaat zoals losbandige seksualiteit, echtbreuk, beginnen aan drugs, hoeveelheid alcohol, zwart werken, het niet vergeven van iemand, het roddelen over anderen… – Wij weten toch hoe God daarin staat. Zijn Woord kennen wij wel… wat wij nodig hebben is de leiding van Zijn Geest om het ook te kunnen doen. – Het gebeurt dus door Woord en Geest.
Hoe moeilijk is het om Gods stem te horen als je tussen twee goede dingen moet kiezen. Wanneer geen van beide keuzes tegen Gods wil in lijkt te gaan: Bijvoorbeeld het kiezen voor een baan… verhuizing…kiezen van een echtgenote… óf het aannemen van een beroep… Maar ook dit gebeurt door Woord en Geest.
Maar wat als je de keuze moet maken tussen het kwade en het kwade? Wanneer geen van beide opties goed lijkt te zijn. David moet kiezen tussen het doden van een weerloze man… en het verder vervolgd worden. Hij wíst wel dat God hem koning zou maken… (dus het Woord was er wel), maar door de leiding van de Geest heeft hij ervan afgestaan om zijn lot in eigen handen te nemen. Of ik kan u een ander voorbeeld noemen, wat misschien u ook heel erg bezighoudt – vaccinatie, wél of niet… Daarin hoor je ook van alles… honderden meningen… waaronder ook de onze. En de verleiding is dan groot om ónze wil te projecteren op God – door enkele teksten uit hun verband gerukt te noemen die ons standpunt bekrachtigen. Maar ook hier geldt: Woord én Geest. – om Zijn wil te begrijpen moeten wij Zijn Woord ook kennen, en het besluit wat wij nemen moet passen bij de natuur, het karakter van God zoals wij Hem uit Zijn Woord leren kennen. En ten tweede… moeten wij onderscheid maken tussen de vele stemmen van andere, ónze stem… én de stem van God. Dus waartoe ik u zou aanmoedigen is: laat ons deze keuze niet nemen door angst, door trots, door boosheid, door wantrouwen, door frustratie, door een verlangen naar vrijheid, door vrees om ons leven, door hoogmoed, door controle, door dwang, door gemakzucht – Wat ook onze keuze is… dit zijn verkeerde redenen. Maar als de keuze ontstaat door vertrouwen op God, liefde voor hem, én daaraan gelijk: liefde niet voor onszelf maar voor onze naaste; als de keuze ontstaat door het afleggen van onze eigen wil… ten goede van de ander – dan is dat de keuze volgens Gods wil.
Dus gemeente… of wij nou tussen goed en kwaad moeten kiezen, goed en goed moeten kiezen, of tussen kwaad en minder kwaad moeten kiezen, laten wij ons niet leiden door de wil van anderen… ook niet door onze eigen wil… maar zullen wij erom vragen dat God Zijn wil in ons binnenste bekend maakt. Door Zijn Woord en Geest. AMEN
Samenvatting van de Hongaarstalige preek van Attila Csongor Kelemen. Zwolle, 13 november 2021
Zwollei Magyar Evangéliumi Református Egyházközség Hollandia 